ผสมพันธ์สุนัข

การเจริญพันธุ์ ผสมพันธ์สุนัข
สำหรับผู้รักสุนัขแล้ว การได้ลูกหมาน้อยๆ มาชื่นชม นับเป็นความยินดีอย่างหนึ่ง แต่ถึงแม้ว่า คุณจะมีเหตุผล อะไรก็ตามที ที่ไม่ต้องการสุนัขเพิ่มอีก คุณก็ควรมีความรู้ เกี่ยวกับการผสมพันธ์สุนัข เพื่อจะได้ป้องกัน ไม่ให้เจ้าสุนัขของคุณท้องโย้ และคลอดลูก ออกมา จนเลี้ยงไม่ไหว
ระบบสืบพันธุ์แบบหมาๆ
โดยทั่วไปแล้ว สุนัขตัวเมียจะติดสัดปีละ 2 ครั้ง ยกเว้นสุนัขพันธุ์บาเซนจิ ที่ยังคงระบบ สืบพันธุ์แบบดั้งเดิม จึงติดสัดเพียงปีละ 1 ครั้งเท่านั้น ช่วงที่สุนัขจะติดสัดคือ เดือน ม.ค. -มี.ค และ ส.ค.-ก.ย.
โดยธรรมชาติแล้ว สุนัขไม่ใช่สัตว์ประเภทผัวเดียว เมียเดียว จึงไม่น่าแปลกนัก หากจะพบสุนัขตัวเมีย 1 ตัว กับสุนัขตัวผู้อีก 1 โขยง แต่มีสุนัขบางพันธุ์เหมือนกันที่พึงพอใจ กับการใช้ชีวิตแบบผัวเดียว เมียเดียว เช่น หมาป่า สุนัขจิ้งจอก หมาป่าโคโอท เป็นต้น นอกจากนี้ สุนัขบ้านอย่างบีเกิล ก็มีแนวโน้มที่จะรักชีวิตคู่เช่นเดียวกัน
ระยะสัด
สุนัขจะเริ่มติดสัดเมื่ออายุราว 8 เดือน - 1 ปี ทั้งนี้ขึ้นกับความสมบูรณ์ของสุนัข ระยะเวลาที่สุนัขติดสัดจะกินเวลาประมาณ 18-21 วัน ซึ่งอาจแบ่งได้เป็น 2 ช่วง คือ
• ระยะเริ่มสัด กินเวลาประมาณ 4-14 วัน (โดยเฉลี่ยประมาณ 10 วัน) ระยะนี้ อวัยวะเพศตัวเมียจะเริ่มบวมขึ้นเรื่อยๆ และจะมีเมือกใสๆ ไหลออกมา ก่อนจะ เปลี่ยนเป็นสีเข้มขึ้น จนมีเลือดปนออกมา ช่วงนี้จะเป็นช่วงที่ตัวผู้เริ่มให้ความสนใจ ตัวเมีย โดยอาจจะมาดมก้น และพยายามผผสมพันธ์สุนัขแต่ตัวเมียจะไม่ยอมให้ผสม
• ระยะสัด กินเวลาประมาณ 4-8 วัน ในระยะนี้เลือดจะเริ่มหยุดไหล ช่องคลอด จะขยายใหญ่ และตัวเมียจะเริ่มยินยอมให้ตัวผู้ผสมพันธ์สุนัข ช่วงนี้ถือเป็นช่วงทอง สำหรับเจ้าของที่ต้องการลูกสุนัข การผสมควรผสมในช่วง 24 ช.ม. แรกของระยะสัด และผสมซ้ำอีกครั้งใน 2 วันต่อมา เพื่อให้มั่นใจว่า สุนัขจะตั้งท้องจริงๆ สุนัขตัวเมียที่เหมาะแก่การผสมพันธ์สุนัข ควรจะติดสัดเป็นครั้งที่ 3 ขึ้นไป ทั้งนี้เพื่อให้ระบบสืบพันธุ์สมบูรณ์ที่สุด
สำหรับเจ้าของสุนัขที่ไม่ต้องการให้สุนัขตั้งท้อง ก็อาจจะให้สุนัขกิน หรือฉีดยาคุมกำเนิด เพื่อไม่ให้ติดสัด ทั้งนี้ก็ต้องปรึกษาสัตวแพทย์ค่ะ หรือถ้าจะคุมกำเนิดแบบถาวร ก็สามารถให้สัตวแพทย์ทำหมันได้เลยค่ะ
ท้อง ไม่ท้อง
เมื่อไข่ได้รับการผสมกับอสุจิ ก็จะพัฒนาเป็นตัวอ่อนฝังในมดลูก ปกติแล้ว สุนัขจะตั้งท้องประมาณ 58-63 วัน โดยในช่วงแรกๆ ของการตั้งท้อง รูปร่างของแม่สุนัข แทบจะไม่เปลี่ยนแปลงเลย กว่าจะสังเกตได้ ก็เริ่มเข้าสู่สัปดาห์ที่ 3 นู่นแหละ ที่ท้องจะเริ่มโตขึ้น ประมาณ 35 วัน เต้านมจะขยายใหญ่ขึ้น หัวนมจะโตขึ้น และมีสีชมพูเรื่อๆ และในช่วง 3-4 วันก่อนคลอดจะมีน้ำใสๆ ไหลออกมาจากหัวนม สำหรับสุนัขที่เคยตั้งท้องมาแล้วหลายครั้ง เต้านมอาจไม่ขยาย จนกว่าจะสัปดาห์สุดท้ายของการตั้งท้อง
ในช่วงนี้เจ้าของควรให้อาหารสุนัขมากเป็นพิเศษ และเพิ่มวิตามินรวม แคลเซียม ให้กับสุนัขด้วย (ดู อาหารสุนัข) นอกจากนี้ ควรถ่ายพยาธิตัวกลมให้สุนัขในช่วงตั้งท้อง 3 ครั้ง คือ ช่วงเริ่มท้องใหม่ๆ 10 วันก่อนคลอด และ 10 วันหลังคลอด
จัดเตรียมสถานที่ที่เงียบสงบ และสะอาด ให้พร้อมสำหรับการคลอด โดยอาจจะใช้กล่อง ตะกร้า หรือคอกที่แยกต่างหากจากสัตว์อื่นๆ รองพื้นสถานที่นั้นด้วยกระดาษหนังสือพิมพ์เก่าๆ และทับด้วยผ้านิ่มๆ อีกชั้นหนึ่ง ถ้าคุณเป็น มือใหม่ จะปรึกษาสัตวแพทย์ไว้เผื่อขาด เผื่อเหลือ ก็น่าเข้าทีดีเหมือนกัน
อุแว้ อุแว้
เมื่อครบกำหนดคลอด แม่สุนัขจะมีอาการเบื่ออาหาร เริ่มกระวนกระวาย เดินวน ขุดคุ้ยหาสถานที่คลอด (ซึ่งอาจจะไม่ใช่ที่คุณเตรียมไว้) หัวนมจะมีน้ำใสๆ ซึมออกมา บางครั้งอาจมีน้ำใสๆ ซึมที่ช่องคลอดด้วย
เมื่อถึงเวลาคลอด แม่สุนัขจะนอนเบ่งในสถานที่ที่เลือกไว้ หลังจากเบ่งไม่นาน ถุงน้ำคร่ำจะโผล่ออกมา และแตกออก จากนั้นหัวลูกสุนัขจะค่อยๆ โผล่ออกมาทีละตัว โดยการคลอดแต่ละตัวจะห่างกันประมาณ 10-30 นาที ตามปกติแล้ว แม่สุนัขจะกัดถุงน้ำคร่ำ และสายสะดือให้ขาด พร้อมกับเลียตัวลูก เพื่อทำความสะอาด หากกรณีนี้ ไม่เกิดขึ้น และมีเยื่อถุงน้ำคร่ำพันหน้าลูกสุนัขอยู่ เป็นหน้าที่ที่คุณจะต้องช่วยดึงมันออก และตัดสายรกให้ขาด โดยใช้นิ้วจับสายสะดือ แล้วดึงให้ห่างจากตัวลูกสุนัขประมาณ 4 ซ.ม. เสร็จแล้วรีบนำลูกสุนัขส่งคืนให้กับแม่สุนัข ส่วนรกที่ถูกขับออกมา แม่สุนัขจะกินเข้าไป เพราะรกมีฮอร์โมนที่ช่วยกระตุ้นในหลั่งน้ำนม หลังจากนั้น ก็เป็นหน้าที่ของแม่สุนัข ที่จะเลี้ยงลูกน้อยต่อไป โดยมีคุณเอาใจช่วยอยู่ห่างๆ ตามปกติแล้ว แม่สุนัขจะให้นมลูกราว 35-50 วัน ก็จะหย่านม ให้ลูกสุนัขกินอาหารอื่นต่อไป
บอกไว้ เผื่อฉุกเฉิน
การคลอดของสุนัขจะกินเวลาประมาณ 2 ชั่วโมงหลังจากถุงน้ำคร่ำแตกออก หากภายใน 2 ชั่วโมงลูกสุนัขยังไม่ถูกคลอดออกมา ต้องรีบนำสุนัขส่งสัตวแพทย์ค่ะ ระหว่างการคลอด หากแม่สุนัขเบ่งลูกสุนัขออกมาช้ามากๆ และลูกสุนัขคาอยู่ระหว่างช่องคลอด คุณอาจจะต้องช่วยดึงลูกสุนัขออกมา ก่อนอื่นเลย ต้องล้าง และถูมือด้วยสบู่ให้สะอาดหมดจด จับลูกสุนัขให้แน่น สังเกตจังหวะเบ่งของแม่สุนัข เมื่อแม่สุนัขเริ่มออกแรงเบ่ง ให้ค่อยๆ ดึงลูกสุนัขอย่างเบามือ ช้าๆ ในลักษณะหมุนมือไปมาเล็กน้อย จนลูกสุนัขหลุดออก จากช่องคลอด
ผสมพันธ์สุนัข